Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, Katma Değer Vergisi (KDV) açısından alıcı ve satıcının vergi sorumluluğunu paylaştığı bir fatura türüdür. Normalde satıcı, satış işleminde tahsil ettiği KDV’nin tamamını devlete öder. Ancak tevkifat uygulamasında bu verginin bir kısmı, alıcı tarafından doğrudan devlete beyan edilip ödenir. Bu sistem, KDV’nin tahsilatında güvenliği artırmak ve vergi kaçağını önlemeyi amaçlar. Özellikle kamu kurumları, büyük ölçekli işletmeler ve belirli sektörler, tevkifata tabi tutulur. Tevkifatlı fatura ile ilgili merak edilenleri sizin için derledik.

Tevkifat Uygulaması Ne Zaman ve Kimler Tarafından Kullanılır?

Tevkifat uygulaması, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği sektörler, işlem türleri ve mükellef grupları için geçerlidir. Bu uygulamaya genellikle taşeronluk hizmetleri, inşaat işleri, temizlik, yemek, güvenlik, danışmanlık gibi hizmetlerde ve bazı mal teslimlerinde başvurulur. Alıcı tarafın kamu kurumu, KDV mükellefi veya belirli büyüklükteki özel sektör firması olması durumunda tevkifat zorunluluğu doğabilir. Örneğin; bir temizlik şirketi belediyeye hizmet veriyorsa belediye KDV’nin bir kısmını tevkif ederek doğrudan devlete öder. Tevkifat uygulamasının kapsamına giren işlemlerde, verginin sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gerektiğinden tevkifatlı fatura hesaplama süreci dikkatle yürütülmelidir.

Tevkifatlı Fatura Hangi İşlemlerde Kesilir?

Tevkifatlı fatura, ağırlıklı olarak hizmet alımlarında ve belirli mal teslimlerinde kullanılan bir uygulamadır. Özellikle taşeronluk, yapım-onarım işleri, makine ve teçhizat kiralama, danışmanlık, temizlik ve güvenlik hizmetleri gibi hizmet türlerinde yaygındır. Mal teslimlerinde ise hurda, metal, plastik ve kağıt atıkların satışı gibi belirli ürün grupları tevkifat kapsamına girer.

Bu uygulama, işlemin türüne ve tarafların vergi mükellefiyet durumuna göre farklılık gösterebilir. 2025 yılı itibarıyla tevkifatlı fatura uygulamasında tutar sınırı 9.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu sınırın altındaki ya da üstündeki işlemler, tevkifat kapsamına girip girmediği açısından ayrıca değerlendirilir.

Tevkifatlı Fatura ile POS Sistemleri Arasındaki İlişki

POS sistemleri, kredi veya banka kartı ile ödeme almayı mümkün kılan pratik araçlardır. Ancak tevkifatlı fatura düzenlenen işlemlerde, ödeme POS cihazıyla yapılsa bile satıcının tahsil ettiği tutar, KDV’nin alıcı tarafından devlete ödenen kısmı nedeniyle eksik olabilir. Bu tür işlemlerde satıcı, sadece net bedeli ve kendi payına düşen KDV’yi alır, tevkif edilen KDV tutarı ise alıcı tarafından beyan edilip ödenir. Bu nedenle, gerek fiziki POS gerekse sanal POS veya link ile ödeme gibi dijital yöntemlerle yapılan tahsilatlarda, muhasebe kayıtlarının bu farklılık dikkate alınarak düzenlenmesi gerekir.

Tevkifatlı Fatura İadesi Nasıl Yapılır?

Bazı mal ve hizmet alımlarında KDV’nin bir kısmının alıcı tarafından doğrudan vergi dairesine ödendiği özel bir vergi uygulaması olan tevkifatlı fatura, devletin KDV tahsilatını daha güvenli ve denetlenebilir bir şekilde yapmasını amaçlar. Tevkifatlı fatura kesilirken hatalı KDV hesaplamaları yapılabilir ya da herhangi bir nedenle işlem iptali gerekebilir. Bu gibi hallerde tevkifatlı fatura iadesi gündeme gelir. Alıcının yanlış hesaplanan veya fazla ödenen KDV tutarını geri alabilmesini sağlayan tevkifatlı fatura iadesi, hatalı veya fazla ödenen KDV tutarlarının geri alınması için yapılan bir işlemdir. İade süreci, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği usullere göre yürütülür. İade işlemi için gerekli evraklar arasında ilgili faturalar, ödeme belgeleri ve iade talep dilekçesi yer alır. Doğru ve eksiksiz bir iade süreci, firmaların nakit akışını korurken mali yüklerini azaltır. Bu nedenle, iade işlemlerinin mali müşavir denetiminde yapılması önerilir.

Tevkifatlı Fatura ile Sanal POS ve Link ile Ödeme Arasındaki Muhasebe Farkları

Tevkifatlı işlemlerde sanal POS ve link ile ödeme gibi dijital yöntemlerle tahsilat yapıldığında, işlemin muhasebeleştirilmesi biraz daha karmaşık hale gelir. Satıcı, brüt bedel üzerinden fatura keserken KDV’nin bir kısmını alıcı üstlenir. Bu nedenle dijital ödemelerde, alınan tutar ile fatura bedeli arasında fark olabilir. Cari hesap takibinde hata yapılmaması açısından bu farkın muhasebeye doğru yansıtılması büyük önem taşır.

Tevkifatlı Faturanın Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Tevkifatlı faturalar kayıtlara geçirilirken hem mal veya hizmetin bedeli hem de alıcı ile satıcı arasında paylaşılan KDV ayrı ayrı gösterilir. Örneğin, %18 KDV oranında bir işlemde %9’luk kısmı satıcı, kalan %9’u ise alıcı devlete öder. Bu durumda satıcı kendi payına düşen KDV’yi bildirirken alıcı da sorumlu olduğu kısmı kendi tarafında beyan eder. Bu kayıtlar, hem vergi yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmesi hem de ileride yaşanabilecek sorunların önlenmesi açısından önem taşır ve genellikle mali müşavir gözetiminde yapılır.

Tevkifat Oranları Nelerdir?

Tevkifat oranları, yapılan işin türüne göre değişen ve KDV’nin ne kadarının alıcı, ne kadarının satıcı tarafından ödeneceğini belirleyen oranlardır. En sık karşılaşılan oranlar arasında 9/10, 7/10, 5/10, 3/10 ve 2/10 gibi değerler bulunur. Örneğin, temizlik hizmeti sunuluyorsa KDV’nin %70’i alıcı, %30’u satıcı tarafından ödenir. Her yıl Maliye Bakanlığı belirlenen bu oranlar, Resmî Gazete’de yayımlanır. Firmaların bu oranları dikkatle takip etmesi, hem doğru beyan yapılması hem de vergi cezası riskinden korunmak açısından önemlidir.

Tevkifatlı Faturada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Tevkifatlı fatura düzenlerken sık yapılan hatalar, hem beyan hem de belgelendirme sürecinde ciddi sorunlara yol açabilir. Tevkifatlı fatura düzenlemede en yaygın yapılan hatalar şunlardır:

• Yanlış tevkifat oranı kullanımı,
• Alıcının Katma Değer Vergisi (KDV) mükellefi olup olmadığının dikkate alınmaması,
• Fatura açıklamalarının yetersiz kalması,
• Tevkif edilen tutarların beyanname döneminde eksik veya hatalı bildirilmesi.

Tüm bunlara ek olarak işlemlerin eksiksiz şekilde belgelenmemesi ve arşivlenmemesi durumunda vergi idaresi cezai yaptırımlar uygulayabilir.

Tevkifatlı ve Normal Fatura Arasındaki Farklar

Normal ve tevkifatlı faturalar arasındaki farklar, özellikle KDV’nin beyanı ve muhasebe süreçleri açısından dikkatle değerlendirilmelidir. Aşağıda bu farklar madde madde özetlenmiştir:

• Normal faturalarda Katma Değer Vergisi (KDV) tamamen satıcı tarafından beyan edilip ödenir. Tevkifatlı faturalarda ise KDV sorumluluğu, alıcı ve satıcı arasında bölüştürülür. Bu fark, ödeme akışında ve muhasebe kayıtlarında önemli değişikliklere neden olur.
• Normal fatura işlemleri daha basit ve standart bir sürece tabidir. Tevkifatlı faturalarda beyan, takip ve kayıt süreçleri daha karmaşıktır, özen ve dikkat gerektirir. Alıcının da vergi yükümlülüğü bulunması, taraflar arasında koordinasyonu zorunlu kılar.

KDV Tevkifat Oranları ve Uygulama Örnekleri

Tevkifatlı fatura sisteminde, Katma Değer Vergisi (KDV) alıcı ve satıcı arasında paylaştırılarak beyan edilir. Özellikle bazı hizmet alımlarında uygulanan bu yöntem, hem ödeme akışında hem de muhasebe kayıtlarında farklılıklara yol açar. Aşağıdaki örneği inceleyerek sistemin nasıl işlediğini daha iyi anlayabilirsiniz:

Bir firmaya 10.000 TL tutarında danışmanlık hizmeti sunulmuştur. Bu hizmet için %18 KDV uygulanır ve toplam KDV tutarı 1.800 TL’dir. İşlem, 7/10 oranında tevkifata tabi ise

• Satıcı, KDV’nin 3/10’u olan 540 TL’yi beyan eder (1.800 TL x 3/10).
• Alıcı, KDV’nin 7/10’u olan 1.260 TL’yi (1.800 TL x 7/10) doğrudan vergi dairesine öder.
• Net tahsilat tutarı, 10.000 TL + 540 TL = 10.540 TL’dir.

Hatalı hesaplamaların önüne geçmek için muhasebe süreçlerini dijital araçlarla desteklemek, özellikle tevkifat hesaplamalarını otomatikleştiren yazılımlar kullanmak önemlidir.