Provizyon Nedir?

Provizyon, özellikle kredi kartı ve banka kartı işlemlerinde kullanılan bir terimdir. Provizyon kısaca bir finansal işlemin bankanız tarafından geçici olarak bekletilmesi ve kontrol edilmesi olarak özetlenebilir. Ödeme işlemleri ile ilgili olası problemleri önleyebilmek adına büyük öneme sahiptir. Yanlışlıkla yapılan alışverişler, dolandırıcılık ve hırsızlık gibi durumlara karşı koruma sağlayan provizyon ile finansal sistemler daha güvenli bir şekilde işler.

Provizyon Ne Demek? Ne Anlama Gelir?

Provizyon, kredi kartı ve banka kartı işlemlerinde sıkça karşılaşılan bir terimdir. Kredi ve banka kartları ile yaptığınız ödemeler tamamlanmadan önce banka söz konusu tutarı hesabınızdan bloke eder ancak bu tutar işlem tamamlanana kadar satıcıya aktarılmaz. Banka tarafından yapılan bu geçici işlem blokajı provizyon olarak adlandırılır.

Provizyon süreci hatalı harcamalar ya da dolandırıcılık gibi sorunların önüne geçilmesine olanak tanır ve hem kullanıcıyı hem de satıcıyı korur. Hesabınızdaki provizyon bekleyen işlemleri görmek için bankanızın uygulamasında “Bekleyen işlem” , “Açık provizyon” gibi alanlarda listelenen harcamaları gözden geçirebilirsiniz.

Provizyon Nasıl Çalışır?

Provizyon, kredi kartı ya da banka kartı ile yapılan ödemelerde önemli bir güvenlik ve onay sürecidir. Kartınızı POS cihazına okuttuğunuzda ya da online alışveriş yaptığınızda provizyon süreci de başlar. Birkaç aşamadan oluşan provizyon süreci şu şekilde işler:

1. Alışverişinizin ödeme aşamasına geldiğinizde POS cihazı ya da online ödeme sistemi aracılığıyla bankanızla iletişim kurulur. Daha sonra alışveriş tutarı, kart bilgisi ve satın alma tarihi gibi bilgilerle işlem tamamlanır. Bu esnada kredi kartınızın limitinden veya hesabınızdan ilgili tutar düşülür.
2. Limitinizin uygunluğuna göre tutar, hesabınızdan bloke edilir. Daha sonra güvenlik kontrolleri başlar. Kartınızın farklı bir ülkede kullanılmış olması ya da normalden daha fazla harcama yapmanız gibi durumlarda ek güvenlik kontrolleri talep edilir.
3. Bankanız işlemi onayladıktan sonra alışverişi yaptığınız satıcıya prov kodu iletilir. Bu provizyon kodu, işlemin geçici olarak tamamlandığını ve tutarın bloke edildiğini gösterir ancak satıcı henüz tutarı hesabında göremez.
4. Banka, işlem detaylarını yeniden kontrol ettikten sonra eğer her şey uygunsa provizyon süreci tamamlanır. Ardından işlem provizyon veya bekleyen işlem statüsünden çıkar, tamamlanan işlemlere düşer.
5. Onaylanan harcamanızı kartınızın dönem içi harcamalar kısmında görüntüleyebilirsiniz.

Bankalar Neden Provizyon Uygular?

Bankalar, provizyon sürecini çeşitli amaçlarla uygular. Provizyonun en temel amacı güvenliktir. Bu süreç, dolandırıcılık ve hırsızlık gibi olumsuz durumlara karşı hem müşterileri hem de satıcıları korur. Provizyon sayesinde bilinmeyen işlemler kolaylıkla iptal edilebilir ve böylece güvenlik sağlanmış olur.

Bankaların provizyon uygulamasının temel nedenleri şu şekildedir:

• Provizyon, dolandırıcılık riskine karşı etkili bir önlemdir. Özellikle internet alışverişlerinde ve yurt dışı ödemelerinde şüpheli işlemleri tespit etmek ve gerektiğinde ek doğrulamalar talep etmekte önemli bir rol oynar.
• Provizyon, ödeme işlemi sırasında müşterinin hesabında yeterli bakiye veya kredi limiti olup olmadığını kontrol etme imkanı sağlar. Satıcılar da bu yolla ödeme sorunu yaşamamış olur.
• Provizyon sürecinin bir diğer nedeni de yanlış işlemleri engellemektir. Ödeme esnasında gerçekleşen çeşitli hatalar nedeniyle işlem iptal edilebilir. Tutar henüz satıcıya aktarılmadığı için büyük problemler yaşanmamış olur.

Geçici Provizyon ile Kalıcı İşlem Arasındaki Fark Nedir?

Kredi kartında provizyon çoğunlukla hesabınızda “bekleyen işlem” olarak görülür. Bazı bankalar bunu doğrudan “provizyon” adıyla ilgili alanda da gösterebilir. Geçici provizyon, ödeme işlemi satıcının hesabına aktarılmadan önceki aşamadır. Bu süreçte, banka işlemi değerlendirir ve gerekli güvenlik kontrolleri yapar. İşlemin tamamlanmasının ardından eğer her şey uygunsa tutar bankadan satıcının hesabına aktarılır. Bu noktada işlem geçici provizyon statüsünden çıkarak kalıcı hale gelir. Harcama artık dönem içi ekstrenizde görünmeye başlar.

Kimi zaman, provizyon sürecinin tamamlanmasının ardından provizyondaki işlemler alanında aynı ödeme iki kez alınmış gibi görünebilir. Bu durum ödemenin iki kez alındığını göstermez. Tutarın önce hesaptan bloke edilmesinden kaynaklanır. Provizyon süreci tamamlandığında ödemeniz de doğru şekilde görünecektir.

Provizyon Ne Kadar Sürer?

Provizyon süresi, işlem yaptığınız bankaya göre değişebilir. Süreç genellikle 1-3 iş günü arasında tamamlanır. Bazı bankalar için işlem süreleri şu şekildedir:

• Halk Bankası: 1 iş günü
• Ziraat Bankası: 1-2 iş günü
• Garanti BBVA: 1-2 iş günü
• Türkiye İş Bankası: 1-2 iş günü
• Akbank: 2 iş günü
• Yapı Kredi Bankası: 1-2 iş günü

Provizyon süresi, iş günleri içerisinde tamamlanır. Örneğin, cuma günü yapılan bir işlemin provizyonu hafta sonu kalkmayabilir. Dolayısıyla işlemin tamamlanması için pazartesi ya da salı gününü beklemek gerekebilir. Provizyon işlemi, resmi tatillerde de tatil bitiminden sonraki iş günleri içerisinde tamamlanır.

Provizyon süresini etkileyen bir diğer konu POS cihazına bağlı olan bankadır. Eğer kullandığınız kredi ya da banka kartının değil de farklı bir bankanın POS cihazıyla işlem yapıldıysa provizyon süresi uzayabilir.

İptal Edilen İşlemlerde Provizyon Ne Olur?

İptal etmek istediğiniz işlemler provizyon bekleyen işlemler arasında görülebilir. Banka, iptal başvurusu onaylanana kadar iptal edilmesi istenilen tutarı hesabınızda provizyonda tutar. Böylece geçici bloke süresi devam eder.

İptal onaylanınca ve provizyon süresi bittiğinde tutar banka ya da kredi kartınıza geri ödenir. Eğer taksitli alışveriş yaptıysanız tutar, taksitler halinde geri ödenir. Örneğin, 3 taksit ile satın aldığınız ve iptal ettiğiniz alışverişinizin geri ödemesi, 3 ay boyunca, taksitler halinde hesabınıza eklenir.

Online Alışverişlerde Provizyon Neden Daha Sık Görülür?

Online alışverişlerin provizyon süresi, fiziksel mağazalardan yapılan alışverişlerin provizyon süresine kıyasla daha uzun olabilir. Bunun nedeni online işlemlerde kullanılan sanal POS’un güvenlik açığının oluşmaması için daha uzun ve detaylı bir güvenlik kontrolü sağlamasıdır. Yurt dışından yapılan online alışverişlerde ise farklı zaman dilimlerinde faaliyet gösteren bankalar arasında işlem yapılması, döviz kuru ve işlem ücretleri gibi nedenlerle provizyon çok daha uzun süreli görülebilir.

Provizyon Bekleyen İşlemler Nereden Görüntülenir?

Provizyon işlemleri, mobil uygulama ve internet bankacılığı gibi platformlarda bankaların kullandığı terimlere göre farklı şekilde görünebilir. Bazı bankalar, bu tür işlemleri “Bekleyen İşlem” olarak adlandırırken bazı bankalar ise doğrudan “Provizyon” ifadesini kullanır. Bu işlemleri görüntülemek için bankanızın mobil uygulamasına veya internet bankacılığına giriş yaparak işlem yaptığınız kartın bilgilerinin yer aldığı ilgili alanı ziyaret etmeniz gerekir. Kart bilgilerinin yer aldığı bölümde, işlem geçmişi ya da dönem içi harcamalar sekmelerinden provizyonda bekleyen işlemlerinizi inceleyebilirsiniz. Eğer mobil bankacılık kullanmıyorsanız telefonla provizyon görüntüleyemezsiniz. Şubelerden, ATM’lerden veya müşteri hizmetleri kanallarından provizyon bekleyen işlemleri görmeyi deneyebilirsiniz.

Sanal Kartlarda Provizyon Süreci Nasıl İşler?

Sanal kart internet üzerinden yapılan alışverişlerde güvenliği artırmak için tercih edilen bir ödeme yöntemidir. Sanal kartlar doğrudan kredi kartınıza bağlıdır. Ancak kart numarası, CVV ve son kullanma tarihi gibi bilgileri farklıdır.

Sanal kart ile yapılan ödemeler kredi kartı ile yapılan ödemeler ile aynı süreçlerden geçer. Dolayısıyla kredi kartı ile doğrudan yapılan harcamalarda da sanal kart ile yapılan harcamalarda da provizyon süresi aynıdır.

Kredi Kartı Provizyonu ile Banka Kartı Provizyonu Arasındaki Farklar

Kredi kartı, müşteriye belli limit dahilinde harcama yapma imkanı sağlarken banka kartında harcama yapabilmek için hesabınızda belli bir miktar nakit olması gerekir. Dolayısıyla bu iki kartın provizyon sürecinde bazı farklılıklar meydana gelir. Kredi kartında harcama yaptığınızda tutar, öncelikle kredi kartı limitinden düşülür. Provizyon süresi boyunca da harcanan tutar bu limit üzerinden bloke edilir.

Banka kartında ise kredi kartından farklı olarak eğer yeterli bakiye varsa bu bakiye bloke edilir. Ancak bloke edilen bakiye borç değildir. Harcamalar, hesabınızda bulunan paradan düşülür. Provizyon süresi tamamlandığında ise bloke edilen bakiye tamamen çekilir. Özetle her iki kartta da bakiyenizden harcadığınız tutar düşer. Tek fark harcanan miktarın nakit ya da kredi olmasıdır.

Provizyon Hataları ve Sorunları: Ne Yapmalı?

Provizyon ile ilgili en çok karşılaşılan hatalar ve sorunlar aşağıdaki gibidir:

• Provizyonun normalden uzun sürmesi: En yaygın provizyon sorunlarından biridir. Bu durumda öncelikle alışveriş yaptığınız dönemi göz önünde bulundurmalı ve resmi tatil dönemiyse tatil bitene kadar beklemelisiniz. Eğer bu süre sonrasında tutar hala onaylanmadıysa çalıştığınız bankanın müşteri hizmetlerini arayarak sorunun kaynağını öğrenebilirsiniz.
• Alışveriş tutarının iki kez çekilmesi: Provizyon bekleyen ödemeler kısmında aynı tutarı iki kez görüyorsanız ilk olarak müşteri hizmetlerinden yardım alın. Bu sorun genellikle banka provizyon sistemindeki hatadan kaynaklanır ve provizyon tamamlandığında ortadan kalkar. Yine de herhangi bir olumsuzluğa karşı provizyon süresi dolmadan bilgi almanız çok daha sağlıklı olacaktır.
• İşlem iptal edilmesine rağmen ödemenin provizyonda görülmesi: Bu sorun genellikle bankaların provizyon süreçlerinin uzamasından dolayı yaşanır. Özellikle online alışverişlerde iadenin yansıması 14 güne kadar uzayabilir. Buna rağmen işlem tutarı iade edilmediyse satıcıyla ya da bankanızla görüşebilirsiniz.

Hem tüketici hem de satıcı için güvenli bir işlem ortamı oluşturan provizyon, herhangi bir hata veya dolandırıcılık gibi durumlarda sorunların hızla çözülmesine olanak tanır. Herhangi bir problemle karşılaştığınızda bankanızla iletişime geçerek süreci takip edebilir ve destek alabilirsiniz.